Mắt người, bên phải, và mắt bạch tuộc, bên trái là ví dụ của hai sự tiến hóa tương đối độc lập nhưng hội tụ về cơ chế hoạt động khá giống nhau. Các điểm khác nhau là sự bố trí dây thần kinh võng mạc và cách thay đổi độ hội tụ. Mắt người có điểm mù còn mắt bạch tuộc thì không. Khi thay đổi độ hội tụ, thủy tinh thể mắt người biến dạng, còn võng mạc bạch tuộc di chuyển tới lui.

Các mắt đơn thường có cấu trúc là tạo hình ảnh hai chiều của không gian xung quanh lên một võng mạc chứa các tế bào thần kinh nhạy sáng, thông qua hiện tượng khúc xạ qua thấu kính hội tụ.

Việc tạo ảnh trên võng mạc chứa hàng triệu đến hàng trăm triệu tế bào thần kinh, thay vì hàng nghìn ống dẫn như ở mắt đa hợp, làm tăng đáng kể độ phân giải của ảnh hai chiều thu được. Hơn nữa, ảnh thu được có độ sâu, tức là có thông tin ba chiều, tập trung vào các vật thể xa hay gần nhờ vào sự thay đổi sự hội tụ của thấu kính.

Mắt của các loài động vật có dây sống tiến hóa khá độc lập với mắt của mực hay bạch tuộc, và hội tụ về một cơ chế hoạt động khá giống nhau.

Mắt người

Mắt bạch tuộc